Тываның Улустуң чогаалчызы, шүлүкчү, прозачы, очулдурукчу болгаш журналист Артык Хөм-Оттуковна Ховалыгның адын, август 8-те, Сүт-Хөл кожууннуң Бора-Тайга ном саңынга тывыскан. Ол хүн бора-тайгажыларга уттундурбас, төөгүлүг хүн болган 

Артык Ховалыг — Тыва Республиканың алдарлыг ажылдакчызы, Россия Федерациязының культуразының ажылдакчызы.
ССРЭ-ниң Чогаалчылар эвилелиниң кежигүнүнге 1991 ч., ССРЭ-ниң Журналистерниң эвилелиниң кежигүнүнге 1983 ч. кирген.
Амгы үеде Россияның Чогаалчылар эвилелиниң, Россияның журналистер эвилелиниң кежигүнү.

Артык Хөм-Оттуковна Ховалыг 1951 ч. май 12-де Сүт-Хөл кожууннуӊ Бора-Тайга суурунга хөй ажы-төлдүг малчын өг-бүлеге төрүттүнген. 1968 ч. Бора-Тайга ортумак школазын дооскаш, Кызылдыӊ педагогика институдунче өөренип кирген. Ол аӊаа өөренип тургаш, 1974 ч. С. Сүрүӊ-оолдуӊ удуртуп-баштап турганы «Дамырак» чечен чогаал каттыжыышкыныныӊ кежүгүнү болган. Ол-ла чылын «Тываныӊ аныяктары» солунга ооӊ баштайгы шүлүктери парлаттынып, шүлүкчү боор салым-чаяаны улам тода илереттинген.

1975-1976 чылдарда Чөөн-Хемчик кожууннуӊ Бажыӊ-Алаак школазынга башкылап турган. 1976-1978 чылдарда Москвада комсомолдуӊ Дээди школазыныӊ журналистика салбырынга өөренген. «Тываныӊ аныяктары», «Шын» солуннарынга корреспондентилеп, килдис эргелекчилеп, 1991 ч. бээр «Эне сɵзү» солун, «Кадын» сеткүүлүн үндезилеп тургускаш, хɵй чылдар дургузунда кол редактору бооп ажылдаан.

Чогаал ажылын 1974 ч. эгелээн. Баштайгы шүлүктер чыындызы «Чалгын» 1979 ч. чырыкче үнген. Дараазында чылдарда «Дөрт хайыра» (1987), «Шоннуг» (1998), «Сеткил чечээ» (1996), «Мөңгүн дамды» (1999), «Бодал чаштаа» (2010), «Өндүр сеткил» (2010) деп шүлүктер чыындылары, «Билзекте хээлер» (1994), «Таныжын танываан» (1995), «Коңгулуур ыры» (2022), «Өндүр өкпең өң» (2023), «Дээрим – чаглаа, черим – олбуу – бөдей Өөм» (2024) деп номнары парлаттынган.

Ол А. Ахматованың, О. Хайямның шүлүктерин тыва дылче очулдурган. Ооң чогаалдары орус, немец, алтай, украин дылдарже очулдуртунган.

Сүт-Хөл кожууннуң Бора-Тайга сумузунуң чагырга чериниң удуртулгазы, бора-тайгажылар ат-сураглыг чаңгыс чер-чуртуун, амгы үеде Москва хоорайда чурттап чоруур, Артык Хөм-Оттуковнаны ак кадак-биле уткуп, байырлыг ужуражылганы бедик деңнелге эрттиргеннер.

Байырлыг ёзулалды Москвада Тыва чогаалчылар салбырының даргазы Борис Балчий-оол ажыдып, улуг төпте чурттап турар тыва чогаалчыларның ажыл-амыдыралы-биле таныштырган.

Байырлалда чогаалчының «Сүлдем болган Сүт-ле-Хөлүм» деп ырызын клубтуң уран чүүл төвүнүң артистери ырлаан база чер-чуртунуң кайгамчыктыг каас-чаражын алгап-мактаан шүлүктерин хоочуннар Галина Ховалыг, Оюмаа Ондар бараалгаткан.

Артык Ховалыгга «Бора-Тайга сумузунуң хүндүлүг хамаатызы» деп атты сумунуң чагырга даргазы Артур Кошкар-оолович тывыскан.

Чогаалчы келген аалчыларга өөрүп четтиргениниң чылыг, чымчак сөстерин илеретпишаан, чаа үнген номнарын ном саңынга арттырган.

Бөгүн, август 9-та, хүндүлүг чогаалчывыс Артык Ховалыг А. С. Пушкин аттыг Национал ном саңынга аалдап келген.

Ол «Номчу, Тыва!» деп төлевилелге күзелдии-биле киржип, ном саңының ажылдакчызы Виктория Салчак-биле интервью-ужуражылганы эрттирген.

Ол ужуражылга үезинде бодунуң чогаал ажылын допчулай таныштырып, 18 шүлүк, проза, 4 публицистиг номнарны үндүргениниң дугайын база сөөлгү үндүрген номнары-биле деп таныштырган. Ол ышкаш хөй чылдарда парлалгага ажылдаан арга-дуржулгазын сонуургадып чугаалаан.

Артык Хөм-Оттуковна ном саңынга чаа үндүрген «Дээрим – чаглаа, черим – олбуу –бөдей Өөм» деп тоол чугаалар, шүлүктерлиг номун белекке берген.

Материалды И. Д. Ооржак белеткээн.