Григорий Чоодуевич Ширшин – Тываның хөгжүлдезинге улуг үлүг-хуузун киирген шылгараңгай күрүне ажылдакчызы, удуртукчу, хөй-ниитижи болгаш политик, Ленин, Октябрь Революциязы, Хүндүлелдиң демдээ орденнериниң кавалери,Тыва Республиканың ордени, «Шылгараңгай күш-ажыл дээш» база моолдуң «Алдан Гадас» деп медалы, «Полярная звезда» ордениниң эдилекчизи, төөгү эртемнериниң кандидады, Кызыл хоорайның Хүндүлүг хамаатызы. Ооң ады «XX чүс чылда Тываның алдарлыг кижилери» деп күрүне номунче кирген.

Ол 1934 ч. август 5-те Эрзин кожууннуң, улуг-биче хемнерге бүргеткен, аң-мең-биле байлак оран Нарын сумузунуң Өгээ-Мөрүң деп улуг ак дагның артыы эдээнге, көшкүн арат өг-бүлеге төрүттүнген. Авазы Ширжимаа Чооду бөдүүн, мерген угаанныг, амыдыралга шыдамык, өг-оранының одаан өжүрбейн тудуп чораан херээжен кижилерниң бирээзи. Адазы Ширшин Чооду бодангыр, тывызык, ус-шевер, ол чоок-кавының дуржулгалыг аңчызы чораан. Үстүү Нарынга МЧАЭ (мал-чер ажылының эштелгези) тургузукчуларының бирээзи, нам хуралдарынга үргүлчү киржир, идепкейжи чораан. Григорий Чоодуевичиниң чашкы болгаш элээди үелери ажыл-ишчи амыдыралдың нарын, бергезин ажыдып, хой бажы дозуп, ону кадарып, өрге, кодан дузактап, ачазын эдерип дииңнеп, тарбаганнап, арга-хем, бедик-чавыс даглар, чаптылып чыдар ногаан дөңгеликтер аразынга эрткен. Ол бичиизинден тура-ла тывынгыр, сонуургак, амыдыралга херек болгу дег кандыг-ла-бир чүвени эскерип, көрүп, билген турар. Угбалары, акылары: «Бо Доржу бир-ле чүвени тыпкан, сонуургаан, билген турар, анаа эвес оол-дур, улгады бергеш, чүнү кылыр, кандыг кижи болур ирги?» – деп чугаалажыр турган. Ооң ада-иезиниң берген ады Серен-Доржу, а Григорий деп атты Эрзин школазынга өөренип турда, өске Доржу аттыг эштеринден салчаштырбазы-биле, орус дыл башкызы адаан, чонга паспорт тыпсып турар үеде, ол ат ынчаар хевээр арткан. Ооң аныяк үелериниң эрткен оруктары үе-черге эш-өөрүнден онзагай ылгалбас: школа, шериг албаны, школага башкылаашкын, 12 чыл ажыр комсомолга ажылдааны. Григорий Ширшинниң база бир уттундурбас сактыышкыны: «Комсомол мээң амыдыралымга улуг ужур-дузалыг болган. Ол меңээ шын орукту шилип алырының идей-политиктиг туруштарының школазы, оон ыңайгы амыдыралчы оруумнуң бурунгаар базымынга чугула чада болган. Аңаа өзүп, хөй-ниити ажылынга быжыгып, удуртулганың арга-хевирлерин шиңгээдип ап, нарын болгаш янзы-бүрү айтырыгларны боттандырар дээш ажылдап келгеним – мээң оруум, аксым кежии болганынга чоргаарланып чоруур мен».

Чүткүлдүг, тура-соруккуру-биле ол бот-өөредилге-биле Кызылдың башкы училищезин (1957), СЭКП ТК-ның чанында партияның Дээди школазын (1964) дооскан.

СЭКП ТК-ның чанында Ниитилел эртемнериниң академиязынга өөренип, төөгү эртемнериниң кандидады деп атты база камгалап алган.

1950 ч. күш-ажылчы баштайгы базымын улус судунга секретарьлап, 1952 ч. тура Эрзинниң комсомол райкомунуң уштап-баштаар ажылының эргелекчизинге ажылдаан. Шериг албанын эрттирген соонда, Мөрен школазынга пионервожатыйлап, төөгү эртемин башкылаан. 1957-1967 чылдарда Эрзинниң комсомол райкомунуң бирги, ийиги секретарынга, Кызыл хооркомунуң бирги секретарынга, ВЛКСМ Тыва обкомунуң суртаал килдизиниң секретарынга, эргелекчизинге ажылдап турган.

1967 ч. Григорий Чоодуевич бодунуң салым-хуузун партия ажылы-биле холбаан. 1973 ч. эгелеп, 18 чыл ажыр республиканың партия организациязын удуртуп, СЭКП обкомунуң бирги секретарынга томуйлаткан. С. К. Токаның ажыл-херээн уламчылап, Тываның бүгү тала-биле сайзыралы, келир үе дээш, коммунистерниң болгаш ажылчын чоннуң көргүскен идегелин, ынаныжын бүзүредип, албан-хүлээлгезин чогаадыкчы ёзу-биле көрүп, күш-шыдалын, угаан-мергежилин харам чокка берип ажылдап келген.

Тывавыстың көскү күрүне ажылдакчызы, республиканың бурунгаар хөгжүлдезинге арыг-шынчы ажыл-ижи-биле ады алдаржаан, билдилиг удуртукчу. Амгы үеде хүндүлүг дыштанылгада-даа болза, чон-биле быжыг харылзаазын үспейн арга-сүмезин берип чоруур бүзүрелдиг сүмелекчи, хүндүткелдиг дагдыныкчы.

Хүндүлүг Григорий Чоодуевич! А. С. Пушкин аттыг Национал ном саңының мурнундан база хөй санныг номчукчулардан Силерге төрүттүнген хүнүңер-биле чылыг-чымчак байырывыс чедирбишаан, быжыг кадыкшылды, узун назынны күзеп, хей-аъдыңар кезээде бедик болурун йөрээдивис!

Материалды И. Д. Ооржак белеткээн