Түлүш Балдаң оглу Кечил-оол – Ада-чурттуң улуг дайынының киржикчизи, тыва эки турачы аъттыг шериг эскадронунуң шиитпирлиг, чаныш-сыныш чок командири, Совет Эвилелиниң маадыры чораан.

Ол 1914 ч. июнь 23-те Улуг-Хем кожууннуң хөлбең ногаан шыктыг Хендерге сумузунга ядыы арат Адыг-Түлүш Балдаңның өг-бүлезинге төрүттүнген. Бичии үелеринде ыдыктыг Хайыракан даан долгандыр өшкү-хоюн кадарып, Улуг-Хемниң эриин дургаар ойнап, ооң уян чараш агымнарынга өпейледип, эштип өскен. Элээди чылдары Көк-Чыраага эрткен. Ол аңаа орус эштериниң салдары-биле орус дылды кончуг дүрген өөренип алган.

1931 ч., Кызыл хоорайга, Араттың революстуг аъттыг шерииниң шериг кезээнге кирип алган. Аңаа ооң аваангыр-кашпагайын шериг инструкторлар эскерип эгелээн. 1935 ч. Тамбовтуң аъттыг шериг училищезинче өөренип чоруткаш, Ольга Борисовна-биле танышкаш, өг-бүле туткан. Училищени чедиишкинниг дооскаш, төрээн черинге өөрүшкү-маңнайлыг чанып келген. Тыва Чазак ону шериг полугунга биче командир кылдыр ажылдадып каан. 1942 ч. Кечил-оолду Тываның шериг соведи Москваның Дээди офицерлер школазынче өөредип чорудупкан. Ол бир чыл өөредилге дургузунда шеригниң чаа хевирлери-биле таныжып, адар чепсектерни боолап өөренип алган. 1943 ч. чазынында ооң дайынчы белеткелин Дээди офицерлер школазының дирекциязы бедии-биле үнелээш, улуг лейтенант эргени тывыскаш, Тываже ажылдадып аъткарган. Удаваанда ТАР-ның Биче Хуралының шиитпири-биле быжыг сагылга-чурумнуг Кечил-оол Түлүшке капитан эргени бергеш, тыва эки турачыларның отрядының командиринге томуйлааш, немец-фашистерни чылча шаварынга киржири-биле чоруткан. Ол тулчуушкуннарга коргуш чок, эрес-дидим чоруун көргүзүп, дайынчыларны шын орукче билдилиг уштап-баштап, бодунуң үлегерин көргүзүп, мурнуку одуругга тулчуп чораан. Ооң командылаан тыва эки турачы эскадрон шерии бактаап кирген хүнүнден эгелээш, ёзулуг дайынчы шериг кезээ-дир деп үнелелди ап келген. Капитан Кечил-оол шериг херээнге бердингенинден аңгыда бүгү талазы-биле салымныг, база бир кончуг онзагай кижи, эвилең-ээлдек, хөглүг-баштак: кожамыктаар, танцылаар, лезгинканы теве бергенде чиик-сергээн, кашпагайын эш-өөрү магадап ханмас.

Тыва чоннуң чоргааралы, шыдамыккай, шыңгыы негелделиг шериг командири, дайынчы, намчы Түлүш Кечил-оолга Совет Эвилелиниң Маадыры деп атты мөңгези-биле тывыскан.

Маадырлыг чоруктуң үлегер-чижээн көргүскен, Түлүш Кечил-оолдуң адын мөңгежидери-биле Хайыракан сумузунда хөрек тураскаалын тургускан, Кызыл хоорайның № 3дугаар школазын, база найысылалдың бир улуг кудумчузун адаан.

Тыва эки турачының алдар-хүндүлүг маадыр ады амгы үениң салгалдарынга үлегер бооп, кезээде бистиң алдарывыс, чоргааралывыс бооп артар.

Дайындан ээп чанып келгеш, 1945 чылдың июнь 10-да, озал-ондакка таварышкаш мөчээн.

Материалды И. Д. Ооржак белеткээн