Тыва АССР-ниң
алдарлыг артизи, «Шылгараңгай күш-ажыл дээш» деп медальдың эдилекчизи Чадамба Баирович Монгуш 1940 ч. февраль 3-те Барыын-Хемчик кожууннуң
Аянгаты сумузунга арат өг-бүлеге төрүттүнген.
1951 ч.
Кызыл-Мажалык школазынга өөренип эгелээн. Ону 1961 ч. чедиишкинниг дооскаш,
ада-иезинге дузалакчылап, кадарчылап эгелээн. 1963 ч. Ленинградтың музыка болгаш
кинематография институдунуң сургуулу болган. Театр институдун дооскаш (1968), аныяк артист Тываның хөгжүм-шии театрынга
ажылчын базымын эгелээн. Театрның сценазынга чогаадыкчы
ажылының дургузунда 40 ажыг уттундурбас янзы-бүрү маадырларның кайгамчык овур-хевирлерин
ужур-уткалыг, солун шынзыг кылдыр шиилерге ойнаан. Ол ышкаш бодунуң бир-ле
кайгамчык тускай үнү-биле ырлаар чораан. Олар
көрүкчүлерниң сеткил-сагыжында чылыы-биле арткан.
Чадамба Монгуш идепкейжи, үзел-бодалы узак, амы-хууда бодунга негелделиг,
харыысалгалыг, бедик мергежилдиг артист. Хөй чылдар дургузунда театрның партия,
профком организацияларын шудургу удуртуп, ооң бурунгаар хөгжүп, сайзыраарынга
канчаар-даа аажок үлүг-хуузун киирип чораан. Өөнүң ишти база-ла театр артизи
Дарый Монгуш-биле театр уран чүүлүнге, сценага амыдыралының хөй кезиин
бараалгадып, 2 ажы-төлдү үлегерлиг кижилер кылдыр өстүрген.
Тыва театрның төөгүзүн база бурунгаар хөгжүлдезинге
киирген улуг үре-түңнелдерлиг чогаадыкчы ажылы дээш, Чадамба Монгушка «Тываның алдарлыг артизи» деп хүндүлүг атты тывыскан. «Шылгараңгай
күш-ажыл дээш», «Владимир Ильич Ленинниң төрүттүнгенинден бээр 100 чыл ою
таварыштыр» деп медальдарның эдилекчизи.
Материалды И.Д.Ооржак белеткээн.
