Чурт-шинчилел чогаалы болгаш национал
библиография килдизи тыва литератураның
үндезилекчилериниң
бирээзи шүлүкчү,
прозачы, Чогаалчылар эвилелиниң
кежигүнү Бай-Кара Дамчаевич Хөвеңмейниң
110 харлаанынга «Йөрээл сөстүң мастери - шүлүкчү» деп номнар делгелгезин кылган.
Чогаалчы 1915 чылдың
январь 20-де Таңды-Тываның Салчак кожууннуң Баян-Колга төрүттүнген.
Москвада Чөөн чүк улустарының Коммунистиг университедин дооскан.
Ажылчын базымын Тываның типографиязынга өрүкчүлеп эгелээн. «Шын» солун болгаш баштайгы тыва номнарны үндүрүшкен.
Чогаал
ажылын 1934 чылда эгелээн. «Октябрьның тугу» деп баштайгы шүлүү
ол-ла чылын «Шын» солунга парлаттынган.
Ооң чогаалдары «Аревэ шыны» солунга, «Революстуң херели» сеткүүлге
парлаттынган. Ол «Ѳңнүктер-биле кады» (1955),
«Уруглар болгаш улуглар» (1963), «Азияның чүрээ» (1965), «Октябрьдан
октаргайже» (1984), «Кым улугул?» (1995) деп номнарның автору.
Тыва дылче А. Пушкинниң, М.
Лермонтовтуң, С. Шипачевтуң, Н. Тихоновтуң, С. Маршактың, М. Рыльскийниң чогаалдарын
очулдурган. Ооң
чогаалдары орус, хакас,
якут, бурят, алтай
дылдарже очулдуртунган.
1942 чылдан эгелеп Тыва Арат Республиканың база 1945 чылда ССРЭ-ниң Чогаалчылар
эвилелдериниң
кежигүнү.
«Хүндүлелдиң
демдээ» ордени-биле,
«Шылгараңгай
күш-ажыл
дээш» деп
медаль-биле шаңнаткан.
Тыва АССР-ниң
культуразының
алдарлыг ажылдакчызы чораан.
