НАЦИОНАЛЬНАЯ БИБЛИОТЕКА РЕСПУБЛИКИ ТЫВА

ИМ. АЛЕКСАНДРА СЕРГЕЕВИЧА ПУШКИНА

Режим работы:

Пн.-Пт. 9:00 - 18:00 ч. Сб. 9:00-17:00 ч.

Бюрбе Саая Манмыровичиниң 100 харлаанынга ( 1924-2012)

5 декабря 2024, Четверг

Билдингир, бедик мергежилдиг  композитор Бюрбе Саая Манмырович – Тыва АССР-ниң культуразының алдарлыг ажылдакчызы, РФ-ниң культуразының болгаш уран чүүлүнүң алдарлыг ажылдакчызы, РФ -ниң композиторлар Эвилелиниң кежигүнү, Тывага симфониктиг ыры-хөгжүмнүң баштайгы тургузукчуларының бирээзи чораан.

Ол 1924 чылдың декабрь 5-те, меңги дожу кайы ырактан мөңгүннелип көстүп чыдар, Мөңгүн-Тайга кожууннуң Хүрең-Тайга сумузунуң Кыштаг – Өдек деп черге, он ажы-төлдүг араттың өг-бүлезинге, дөрт дугаар оглу болуп төрүттүнген.

 Чивең-Дарган биле Оруспайның ортун оглу Бюрбе кара чажындан ыры-хөгжүмге сундулуу-биле оларның өске ажы-төлүнден ылгалдыг өзүп келген. Ачазы, Чивең-Дарган усчу дарган,  тыва хөгжүм херекселдерин шуптузун кылыр,  оларга ойнаар боорга, бичии оол адазының салдары-биле, ылаңгыя игилге аажок ойнаар турган. Ол үениң аайы-биле бичии Бюрбе школа эжии ажып, чаңгыс класс-даа доозуп көрбээн. Ындындан салым-чаяанныг болганы-биле үжүк-бижикти бодунуң кызымаа-биле өөренип алган.

1954 ч Ленинградтың Чайковский аттыг консерваториязының чанында хөгжүм училищезинче киргеш, композитор-теоретик  мергежилди чедип алган. 1958 ч Минусинскиниң культура-чырыдыышкын училищезиниң танцы бөлүүн дооскаш, Кызылга Улусчу чогаадылга бажыңының директорунга, 1959 ч ыраажылар ниитилелиниң баштаар чериниң даргазынга ажылдаан. 1963 ч Москваның күрүне консерваториязынга стажёрлап өөренгеш, «Чечек» деп операны бижээн.

Саая Мыңмырович удуртур, баштаар ажылдарга база салым-чаяанын көргүзүп, 1985 чылга чедир Республиканың ыраажылар ниитилелиниң харыысалгалыг секретарынга ажылдап тургаш, пенсияже үнгеш-даа, Республиканың башкылар билии бедидер институдунга хөй чылдарда ажылдаан.

Ооң бижээн номнары: Күш-ажылга мактал. Ырлар чыындызы, (1958 ч), Ниити школаларга хрестоматия. Ырлар чыындызы (1960 ч), Уруглар ырларының чыындызы (1980 ч.),  Ырлар чыындызы (1990 ч),  Шүлүктер, чечен чугаалар, очерктер, кыска тоожулар чыындызы ( 1994 ч.), Салгын ыры. Ырлар чыындызы (1996 ч.),  Эге класстарга ырлар чыындызы  (1999 ч.), Чечектелген Тывам. Ырлар чыындызы  (2003 ч.) ол ышкаш  улуг хемчээлдиг хөгжүм чогаалдарын бижээн.

Саая Мынмырович- биче сеткилдиг, ажылгыр, угаан-бодалы ыракшылдыг, хөй талалыг композитор, уран –чечен хөгжүмчү, ыраажы.  Аныяк салгалга төлептиг үлегер – чижек бооп,ооң кылып бүдүрген ажыл-херээ мөңгеде арткан.

Материалды И.Д.Ооржак белеткээн.

Последние новости

4 марта, Вторник

Национальная библиотека Тувы – активный член Общественного совета при УФСИН России по Туве

Председатель Общественного совета Радмила Оюн выступила с докладом о результатах работы Общественного совета при УФСИН за 2024 г. Она поблагодарила всех членов за активную работу по возвращению к полноценной жизни в обществе тех, кто искренне раскаялся в своей ошибке.

2 марта, Воскресенье

С Юбилеем прекрасного руководителя!

Уважаемая Ирина Алексеевна! Примите искренние и теплые поздравления с Днем рождения!

2 марта, Воскресенье

«Шын бижиилиңер!»

Ѳгбелеривистиң биске арттырып берген эртинези, чепсээ – тыва дылывысты арыг чугаалап, шын бижиири – кижи бүрүзүнүң дорт хүлээлгези. Ону сайзырадып, кадагалап, келир үениң салгакчыларынга байлак, чараш хевээр арттырып бээри чугула.